Bono

Bono, popüler yatırım araçları arasında yer alan kıymetli evraklardan bir tanesidir. Bu yazımızda, finans piyasaları ve özellikle de yatırım konularıyla yeni ilgilenmeye başlayanlar için, konuya bir giriş niteliği taşıyacak şekilde bononun ne olduğundan, belli başlı temel özelliklerinden ve türlerinden kısaca bahsedeceğiz.

Bono Nedir? 

Bono, bir devlet kurumunun ya da özel şirketin, yatırımcılardan aldığı bir miktar borç karşılığında çıkardığı bir çeşit borç senedidir. Başka bir deyişle, alınan bir miktar paranın belli bir süre geçtikten sonra ödeneceğini belirten ticari bir belgedir. Bir diğer ismi emre muharrer senet olan bono, yatırımcılar tarafından portföylerini çeşitlendirmek için sık tercih edilen, risksiz bir yatırım aracı olarak ön plana çıkmaktadır.

Bu borç senetlerinin, iki şekilde tahsil edilmesi mümkündür; birincisi, ödeme zamanı geldiğinde alacaklının borçlu kişiye başvurması ve senedi vererek tahsilatı gerçekleştirmesi şeklindedir. İkinci senaryoda ise, alacaklı, ödeme zamanı gelmeden bankaya gider ve sahip olduğu senedi iskonto ettirip(değerini düşürerek) tahsilatı gerçekleştirir.

Tahvil gibi bono da, sahibine bir şirketten ya da devletten belli bir miktar alacak hakkı doğurur. Hisse senetlerinin aksine, herhangi bir ortaklık hakkı getirmez. Ekonomik özellikleri sebebi ile kredi aracı olarak da düşünülebilecek bir menkul kıymet olduğundan dolayı, bono yerine zaman zaman senet kelimesi de kullanılabilir. Bu durum zaman zaman hisse senetleri ile karıştırılmasına neden olabilmektedir.

Bono Türleri 

Hazine Bonosu/Devlet Bonosu: Devletin, kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile çıkarttığı borç senedidir. Bu tip senetler T.C Hazinesi tarafından TL ya da döviz olarak çıkartılabilir, ve faizlerinin ödenmesi garanti olduğundan dolayı en güvenli bono türleridir.

Banka Bonoları: Kalkınma ve yatırım bankaları tarafından, borçlu sıfatı ile çıkartılan senetlere banka bonosu denir. Halka arz edilecek olan banka bonolarının vadesi 60 – 360, tahsilli satılacak olanların vadesi ise 15 – 360 gün arasındadır.

Altın, Gümüş, Platin Bonoları: Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası(Eski adı ile İstanbul Altın Borsası) üyesi bankalar ya da kıymetli maden aracı kurumları tarafından, kıymetli maden cinsinden çıkartılan senetlerdir. Bu borç senetlerinin, iskontolu, ya da iskontosuz olarak satılabilmesi mümkündür.

Finansman Bonoları: Anonim ortaklık statüsündeki bankalar, büyük firmalar, finans kuruluşları tarafından ihraç edilen borç senetleridir. Bunlar, genel olarak, işletmelerin kısa vadeli fon ihtiyacına cevap vermek amacı ile kullanılırlar. Finansman bonolarının geri ödeme süreleri, en fazla dokuz ay olarak belirlenmiştir.