Döviz

Kısaca yabancı ülkelerin para birimleri olarak tanımlanabilecek olan, ve ülkeler arası ticaret işlemlerinde kullanılan döviz, günümüzde hem büyük hem de küçük yatırımcılar tarafından sık tercih edilen yatırım araçlarından bir tanesidir. Bu yazıda, özellikle de yabancı ülkelerin para birimleri Türk lirasına oranla değer kazanıp kaybettikçe etrafta sık duyulan kavramlardan olan döviz kuruna ve yatırımcıların dövizden ne şekilde kâr elde ettiklerine kısaca değineceğiz.

Döviz Kuru Nedir?

Kur kavramı, bir ülkenin para biriminin diğer ülkelerin para birimleri karşısındaki değerini belirleyen katsayıyı ifade eder. Basit bir örnek vermek gerekecek olursa, TL’nin dolar karşısındaki değerini ifade etmek için Dolar Kuru terimi kullanılır. 1 doların 4,6 TL olduğunu varsayacak olursak, dolar kuru da 4,6 olur. Döviz kuru hesaplama bu şekilde yapılırken, işlemler de alış ve satış olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilir. Dövizlerin alışında uygulanan fiyata alış kuru, satışında uygulanan fiyata ise satış kuru denir. Döviz kurlarına etki eden faktörler arasından öne çıkanlar; ülkelerin ekonomik durumu, siyasi gelişmeler ve merkez bankalarının yürüttüğü politikalar olarak sayılabilir. Alınıp satılabilen her mal gibi dövizlerin de piyasadaki fiyatları arz ve talebe göre belirlenir. Dolayısıyla bir ülkede yabancı para fazla ise döviz kuru düşük, az ise yüksek olur.

Türkiye’de döviz kurlarını üçe ayırmak mümkündür- Merkez Bankası’nın belirlediği kurlar, bankaların ve özel finans kuruluşlarının belirlediği kurlar, ve serbest piyasa kurları. Merkez Bankası kurlara müdahale eder, ve bu durum piyasada üç temel sistemi doğurur:

Esnek Piyasa Döviz Kuru: Merkez Bankası’nın, piyasaya müdahalede bulunmadan önce kurun serbest bir şekilde dalgalanmasına izin verdiği esnek bir sistemdir.

Sabit Kur Sistemi: Merkez Bankası’nın piyasalara müdahale edip döviz kurunu dengede tuttuğu sistemdir.

Denetimli Kur Sistemi: Merkez Bankası’nın döviz kurlarındaki dalgalanmaları kontrol etmeyi amaçladığı sistemdir.

Şimdi, konuyla daha yakından ilgilenmeniz halinde sık sık karşınıza çıkabilecek birkaç popüler ve önemli terime kısaca değineceğiz:

Devalüasyon – Devlet tarafından ülke ekonomisine yapılan bir müdahale olan davalüasyon, ülkenin para biriminin, diğer ülkelerin para birimleri karşısında değer kaybetmesidir.

Revalüasyon – Devalüasyonun tam tersi, yani ülkenin para biriminin diğer para birimleri karşısında değer kazanmasıdır.

Çapraz Kur – Farklı para birimleri arasında döviz kuru hesaplaması yapılması olarak tanımlanabilir. Örneğin hem Dolar hem de Euro’nun TL cinsinden değerini biliyorsanız, çapraz kur ile Dolar/Euro değerini de bulabilirsiniz. Türkiye’de çapraz kur terimi Türk lirasının bulunmadığı gösterimler için kullanılırken, uluslararası piyasalarda bu terim Amerikan dolarının olmadığı kurlar için kullanılmaktadır.

Reel Döviz Kuru – “Ticaret haddi” olarak da bilinen reel döviz kuru, bir ülkenin para biriminin, yabancı bir para birimi karşısındaki satın alma gücünü ifade eder.

Dalgalı Kur – Piyasadaki koşullara göre inip çıkabilen döviz kuruna denir.

Döviz kurları, “parite” terimiyle de tanımlanabilmektedir. Özellikle de Forex piyasasında bu terimi sık duymanız mümkündür. Forex hakkında detaylı bilgi için sayfanın altındaki linki takip edebilirsiniz.

Dövize Nasıl Yatırım Yapılır?

Döviz, yazının başında da belirttiğimiz gibi sık tercih edilen bir yatırım yöntemidir ve birçok kişi tarafından birikimlerini değerlendirmenin etkili bir yolu olarak görülmektedir. Yatırımcılar, temel olarak döviz kurlarını takip ederek, bu kurlar arasında meydana gelen farklardan kâr elde etmeyi amaçlamaktadırlar. Başka bir deyişle kendi ülkenizin para birimi karşısında değer kazanacak bir para biriminden alıp, bu para birimini değerlendiği zaman satarak kısa ya da uzun vadede kâr elde etmeniz mümkündür. Bu noktada belirtmekte fayda var ki, dövizler diğer pek çok yatırım araçlarına kıyasla hızlı değişim gösterirler. Dolayısıyla yatırım yapmadan önce piyasayı iyi tanımalı, ve fiyat hareketlerinin hangi etkenlere bağlı olarak değişim gösterebildiğine hakim olabilmelisiniz.

Bu tip yatırımlar birden fazla şekilde gerçekleştirilebilir. Eskiden bu konuda döviz büroları sıklıkla tercih edilmekteydi. Günümüzde ise bankaların mevduat hesapları ve özellikle de Forex piyasası, dövize yatırım yapmayı düşünen yatırımcılar tarafından daha fazla tercih edilmektedir.

Dünyadaki pek çok para birimi ile işlem yapılabilecek küresel bir piyasa olan Forex hakkında ayrıntılı bilgi almak için, ilgili sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.