Borsa dendiği zaman genelde ilk akla gelen, finansal piyasalarda da en fazla işlem gören araçlar olarak bilinen hisse senetleri(pay senedi olarak da bilinir); şirketler için kaynak, yatırımcılar için de kâr elde etme aracı olarak önemi büyük olan değerli kağıtlardır. Bu yazıda, birkaç alt başlık altında hisse senetleri, alım – satım ve hisse analiz hakkında genel olarak bilgi vereceğiz.
Hisse Senedi Nedir?
Hisse senetleri, sermaye şirketleri tarafından, kişilere sermayede sahip oldukları payı belgelendirmek adına verilen, sahiplerine her türlü ortaklık hakkından faydalanma imkânı sağlayan değerli kağıtlardır. Hisse senedi çıkarmak isteyen şirketler, öncelikle bunun için SPK’dan(Sermaye Piyasası Kurulu) onay almak zorundadır.
Hisse senedi çıkarma yetkisine sahip olan kuruluşlar şu şekilde sıralanabilir:
-Anonim Şirketler
-Sermayesi pay edilmiş komandit şirketler
-Özel kanun ile kurulmuş kuruluşlar(T.C Merkez Bankası, sigorta şirketleri vs.)
SPK şartlarını karşılayan hisse senetleri, İMKB’de(İstanbul Menkul Kıymetler Borsası) işlem görmeye başlarlar. İşlem görmeye başlayan senetler, bu noktadan sonra yatırımcılar tarafından alınıp satılabilir. Satın alınan hisse senetleri, şirketin sermayesinin bir bölümünü temsil ettiği için; sahiplerine şirkette oy kullanma, sermaye artırımlarına katılma, kâr payı alma gibi belli başlı ortaklık hakları sağlar.
Hisse Senedi Nasıl Alınır – Satılır?
SPK kurallarına uyum sağlayan, bir organize piyasada işlem gören hisseler, aracı kurumlar vasıtası ile alınıp satılabilir. Alım – satım süreçlerine giriş, birkaç aşamada anlatılabilir:
-Hisse alım – satımı yapmak istiyorsanız, ilk önce birlikte çalışmak istediğiniz aracı kuruma karar vermelisiniz. Günümüzde bankaların da içinde olduğu pek çok kuruluş, hisse alım – satım işlemlerinde yatırımcılar için aracılık yapmaktadır.
-Aracı kuruluşunuzu seçtikten sonra, buradan kendinize bir yatırım hesabı açmanız, ve hisse senedi alım – satım işlemleri için bu hesaba belli bir miktar para yatırmanız gerekmektedir.
-Yatırım hesabınızın açılışı tamamlandıysa, artık hisse alım – satım işlemlerine de başlayabilirsiniz. Bir hisse alabilmek için, yatırım hesabınızda en azından hissenin değeri ve aracının ekleyeceği komisyon miktarının toplamı kadar para olması gerekmektedir.
Hisse Analiz
Hisse analiz terimi, genel bir tanım yapacak olursak piyasa hareketlerini tahmin edebilmek adına gerçekleştirilen çalışmaları kapsar. Her ne kadar piyasada ne olacağını %100 garanti bir şekilde tahmin etmenin herhangi bir yolu olmasa da, hisse senedi alım – satım işlemlerinden maksimum kâr etmek isteyen yatırımcılar, meydana gelebilecek değişimleri olabildiğince isabetli bir şekilde öngörebilmek adına geniş kapsamlı bir hisse analizine ihtiyaç duyacaklardır.
En çok bilinen ve yatırımcılar tarafından da sık tercih edilen iki hisse analiz yöntemi, temel analiz ve teknik analizdir. Bu iki hisse analiz metodunu kısaca açmak gerekirse;
Temel Analiz: Temel analiz, şirketlerin ekonomik durumundan yatırımlarına ve yönetilme şekillerine kadar pek çok faktörü içine alır. Dolayısıyla şirketlerin önceki yıllardaki bilançoları, borç – alacak durumları ve beklenen kârlar, temel analizde büyük önem taşır. Hisse senedi fiyatlarını arz – talep dengesinin belirlediğini düşünürsek, arz – talebi etkileyen bu faktörlerin önemi daha iyi anlaşılabilir. Bunlara ek olarak, ülkenin ve dünyanın gündemini belirleyen siyasi olaylar da temel analiz kapsamında mutlaka değerlendirilmelidir.
Teknik Analiz: Basit bir şekilde tanımlamak gerekecek olursa, teknik analiz, geçmişte ortaya çıkan fiyatları göz önünde bulundurarak gelecekte oluşacak fiyatlar hakkında tahmin yürütme sürecidir. Teknik analizin temel analizden en büyük farkı, yalnızca fiyat hareketlerini göz önüne almasıdır. Başka bir deyişle, teknik analizde politik gelişmeler gibi durumlar dikkate alınmaz.